Azərbaycanın işğal olunmuş Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonlarında işğalçı Ermənistan tərəfindən qeyri-qanuni məskunlaşdırma siyasətinin həyata keçirildiyi dəfələrlə tərəfimizdən beynəlxalq müstəvidə, o cümlədən ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrlərinin vasitəçiliyi ilə Ermənistan tərəfi ilə keçirilən görüşlərdə qaldırılıb. Ermənistanın beynəlxalq hüquq ödəliklərinə zidd olaraq, o cümlədən 1949-cu il Cenevrə Konvensiyalarının müddəalarını pozaraq Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində həyata keçirdiyi qanunsuz məskunlaşma siyasəti bu günədək ölkəmizin işğal olunmuş ərazilərinə baş tutmuş ATƏT-in beynəlxalq fakt-araşdırıcı missiyalarının hesabatlarında da öz əksini tapıb. Belə ki, həm ATƏT-in 2005-ci il fakt-araşdırıcı missiyası, həm də 2010-cu il sahə qiymətləndirmə missiyası işğal olunmuş ərazilərimizdə qanunsuz məskunlaşma siyasətinin həyata keçirildiyini təsdiq edib. BBQ də son hesabatın ölkəmizin işğal olunmuş ərazilərində bu qeyri-qanuni fəaliyyətin davam etdirildiyini qeydə alır. Onu da bildirmək istərdik ki, Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində məskunlaşdırma siyasətinin həyata keçrilməsinin hüquqi sübutu, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin “Çıraqov və digərləri Ermənistana qarşı” işi üzrə qəbul etdiyi 2015-ci il qərarıdır.  Azərbaycanın Laçın rayonundan məcburi qovulmuş Azərbaycan vətəndaşlarının xeyrinə qəbul olunmuş bu qərarda bu ərazilərdə hazırda həyata keçirilən məskunlaşma məsələsi də öz əksini tapır. Əlbəttə, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin BMT Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnamələri əsasında həlli istiqamətində addımlar atıldıqdan sonra, bu məsələ də öz həllini tapacaqdır. O zamanadək Azərbaycan bu məsələləri ardıcıl şəkildə müvafiq beynəlxalq çərçivələrdə qaldıracaqdır.

İşğal olunmuş ərazilərdə beynəlxalq sülh missiyasının yerləşdirilməsi və ATƏT-in Yüksək Səviyyəli Planlaşdırma Qrupunun (HLPG) bu xüsusda roluna gəldikdə isə qeyd etmək istərdik ki, işğal olunmuş ərazilərdə yaşayan əhalinin, o cümlədən azərbaycanlı və erməni icmalarının təhlükəsizliyi məsələsi bizim üçün önəmlidir. Biz bu səbəbdən ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrləri tərəfindən müvafiq beynəlxalq ekspertlərin iştrakı ilə riskin qiymətləndirilməsi missiyasının həyata keçirilməsinin tərəfdarıyıq.

Hesabatda qaldırılan status məsələsinə gəldikdə isə, xatırlatmaq lazımdır ki, ümumilikdə status məsələsi Azərbaycanın milli qanunvericiliyi və BMT Nizamnaməsi və Helsinki Yekun Aktında əks olunan fundamental norma və prinsiplərə əsaslanan BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri də daxil olmaqla beynəlxalq hüquq çərçivəsində artıq müəyyən olunub. Bu xüsusda hər zaman ifadə etdiyimiz mövqeyimiz dəyişilməz olaraq qalır. Münaqişənin həlli istiqamətində işğal olunmuş torpaqlarımızdan erməni sialhlı qüvvələri çıxarıldıqdan və öz torpaqlarından didərgin salınmış azərbaycanlılar evlərinə geri qayıtdıqdan sonra, gələcək mərhələdə bölgənin statusunun konkret şəkildə müəyyənləşdirilməsi məsələsinə hər iki icmanın iştirakı ilə baxıla bilər.

Sonda vurğulamaq istərdim ki, bu məsələlər münaqişənin həlli prosesi çərçivəsində, ATƏT-in müvafiq qərarlarına, habelə hər hansı vaxt məhdudiyyəti olmayan BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinə uyğun olaraq tənzimlənməlidir. Beynəlxalq təşkilatların Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı hesabatlarında nəzərə almalıdırlar ki, münaqişənin həllinin hüquqi əsasını təşkil edən qərar və qətnamələrin, birinci növbədə isə BMT TŞ qətnamələrinin yerinə yetirilməsi zəruridir. Onların yerinə yetirilməsi isə yalnız zaman məsələsidir.

---

Начальник Управления пресс-службы Министерства иностранных дел Азербайджанской Республики Лейла Абдуллаева отвечает на вопрос СМИ относительно последнего отчета Международной кризисной группы по армяно-азербайджанскому нагорно-карабахскому конфликту

Прежде всего хотела бы отметить, что мы, конечно же, приветствуем Международную кризисную группу (МККК) за сохранение в повестке дня важных вопросов, связанных с урегулированием армяно-азербайджанского нагорно-карабахского конфликта. Фактически, в последнем отчете МКК не затрагивается каких-то новых проблем; в документе лишь уделяется внимание важным темам, и без того поднимаемым Азербайджаном на протяжении долгих лет.

Вопрос реализации со стороны оккупирующей Армении незаконной переселенческой политики в оккупированных ею Нагорном Карабахе и прилегающих районах неоднократно поднимался нами на международном уровне, в том числе в ходе встреч с армянской стороной, проводимых при посредничестве сопредседателей Минской группы ОБСЕ. Незаконная переселенческая политика, проводимая Арменией на оккупированных территориях Азербайджана в нарушение ее собственных международных обязательств, включая положения Женевских конвенций 1949 года, также отражена в проведенных до сего дня отчетах миссий ОБСЕ по установлению фактов на оккупированных территориях нашей страны. Так, и миссия ОБСЕ по установлению фактов в 2005 году, и полевая оценочная миссия 2010 года подтвердили реализацию политики незаконных поселений на наших оккупированных территориях. Последний отчет МКК также отмечает продолжение этой незаконной деятельности на наших оккупированных территориях. Хотелось бы также отметить, что юридическим доказательством реализации переселенческой политики на оккупированных территориях Азербайджана является решение Европейского суда по правам человека 2015 года по делу «Чирагов и другие против Армении». В этом решении, вынесенном в пользу граждан Азербайджана, изгнанных из Лачинского района нашей страны, также нашла свое отражение проблема ныне осуществляемого незаконного переселения на эти территории. Конечно, после реализации шагов в направлении урегулирования армяно-азербайджанского конфликта на основе соответствующих резолюций Совета Безопасности ООН эта проблема также найдет свое разрешение. Но до тех пор Азербайджан будет последовательно поднимать эти вопросы в рамках соответствующих международных форматов.

Относительно развертывания международной миротворческой миссии на оккупированных территориях и роли Группы планирования высокого уровня ОБСЕ (ГПВУ) в этом процессе, хотели бы подчеркнуть, что безопасность людей, которые должны жить на ныне оккупированных территориях, включая азербайджанскую и армянскую общины, очень важна для нас. По этой причине мы выступаем за проведение со стороны сопредседателей Минской группы ОБСЕ при участии профильных международных экспертов миссии по оценке рисков.

Что же касается вопроса статуса, затрагиваемого в отчете, то тут следует напомнить, что в целом этот статус уже определен в рамках национального законодательства Азербайджана и международного права, включая резолюции Совета Безопасности ООН, базирующиеся на основополагающих нормах и принципах, отраженных в Уставе ООН, Хельсинкском Заключительном акте. И всегда выражаемая нами позиция по этому вопросу остается неизменной. После вывода армянских вооруженных сил с наших оккупированных земель и возвращения изгнанного оттуда азербайджанского населения к собственным очагам, на следующих этапах процесса урегулирования вопрос конкретики наполнения статуса региона может быть рассмотрен с участием обеих его общин.

В заключение хотела бы подчеркнуть, что эти проблемы должны регулироваться в рамках процесса разрешения конфликта согласно соответствующим решениям ОБСЕ, а также не имеющим временных ограничений вплоть до момента их исполнения резолюциям Совета Безопасности ООН. В отчетах международных организаций по армяно-азербайджанскому нагорно-карабахскому конфликту должна учитываться необходимость выполнения данных решений и резолюций, которые составляют правовую основу урегулирования конфликта, прежде всего – резолюций Совета Безопасности ООН. А их выполнение – это лишь вопрос времени.